Pijpbloem

Pijpbloem Aristolochia clematitis

Vaste plant

Bloeitijd: juni-juli

Naamgeving: Pijpbloem omdat de bloembuis bestaat uit een hol pijpje. Aristolochia van het Grieks: aristos – zeer goed en lochia – baring, geboorte. Clematitis betekent lijkend op Clematis (de groeiwijze).

Botanisch: De bloemen van de Pijpbloem zijn tijdelijke insectenvallen. De gele bloem bestaan uit een hol pijpje, met aan de onderkant een bolletje en een zwierig vaantje aan de top. Wanneer de bloem net opengaat staat het pijpje recht omhoog en lokt met een fruitige geur kleine vliegjes. De vliegjes glijden omlaag naar het bolletje, waar de stempel en de helmdraden zitten. Neerwaarts wijzende haartjes versperren de terugweg. Pas wanneer er een met stuifmeel bepoederd vliegje naar beneden valt en de stempel bevrucht, rijpen de helmknoppen en strooien stuifmeel over de gevangen vliegjes. Dan verwelken de haartjes en het pijpje zakt naar beneden. De vliegjes glijden weer naar buiten, en het spelletjes herhaalt zich.

In de Costerustuin: De Pijpbloem is lang in gebruik geweest als geneeskruid. Stekjes van de wortelstok werden van klooster naar klooster doorgegeven. Een afkooksel werd gebruikt bij zweren en slangenbeten en om een bevalling te bespoedigen.